08 aug Xiu Yang voor een Gezond en Harmonieus Lichaam – 3e Artikel

Het prachtige boek van Mimi Kuo-Deemer over de eeuwenoude Chinese wijsheid Xiu Yang – oftewel zelfcultivatie voor een gelukkiger, gezonder en een meer gebalanceerd leven – verdient uitgebreider aandacht dan de boekrecensie die ik eerder schreef. In een reeks van vijf artikelen draag ik de komende weken de hoogtepunten van het boek – dat alleen nog in het Engels te verkrijgen is – in het Nederlands over, met als doel zoveel mogelijk mensen bewust te maken op welke wijze zij hun leven gelukkiger, gezonder en evenwichtiger kunnen leiden. Een andere intentie die hieraan verbonden is, is mijn behoefte om Mimi te ondersteunen in haar missie om de Oosterse wijsheid aan het Westen over te brengen. Twee weken geleden verscheen deel 1 De Kunst van Xiu Yang van deze reeks en een week geleden deel 2 De Mandala van Xiu Yang. Hieronder vind je het vervolg van mijn uittreksel van Mimi’s Xiu Yang, deel 3.

De heelheid van het lichaam

Het fundament waar de Dao en dus ook Xiu Yang op rust is die van relativiteit en heelheid: alles wat is staat in relatie tot elkaar en vormt met elkaar een heelheid. Dat geldt ook voor het lichaam. Wanneer we het gevoel hebben dat ons lichaam ons in de steek heeft gelaten en alleen nog maar een bron van ongenoegen is, dan is dat een teken dat er iets uit balans is geraakt. Alhoewel het dan voelt alsof de heelheid van het lichaam gebroken is en niets het meer kan helen, herinnert Xiu Yang ons eraan dat we ons lichaam met de juiste zorg en aandacht weer in evenwicht kunnen brengen, waardoor we opnieuw die heelheid kunnen waarnemen.

Stroom van levensenergie

Volgens de Traditionele Chinese Geneeskunde begint heling van het lichaam met het helen van de stroom van levensenergie door het lichaam. Deze levensenergie stroomt door alles en iedereen – planten, dieren, mensen, hemel, aarde, universum, enz. – en wordt door de Chinezen qi genoemd. In ons lichaam zorgt qi voor ontwikkeling en groei. Je vindt het in onze adem, botten en bloed en het zorgt voor iedere beweging, gedachte en emotie. Volgens de Traditionele Chinese Geneeskunde is qi verantwoordelijk voor de energetische verbinding en uitwisseling tussen onze organen. Dit vindt in het lichaam plaats door middel van meridianen: een netwerk van energiebanen die de organen verbindt en de stroom van qi door het lichaam regelt. Het is deze levensenergie, qi, die ons lichaam tot bron en basis maakt voor verbetering van de kwaliteit van ons leven.

Daoyin en Qigong

Het helen van de stroom van levensenergie in het lichaam vond in de oudheid o.a. plaats via Daoyin (de voorloper van Qigong), wat letterlijk vertaald ‘leiden en trekken’ betekent. In de oude geschriften staat Daoyin opgetekend als een series van oefeningen om ziekten te voorkomen en te genezen. Veel van deze series worden nu nog steeds met Qigong beoefend, zoals de ‘Vijf Dieren Qigong’ en de ‘Acht Brokaten Qigong’. Het ‘leiden en trekken’ hield in dat qi in het lichaam via de aandacht werd geleid om balans in het lichaam te houden of te brengen en dat het lichaam werd gerekt en gestrekt om qi op een gezonde manier door spieren, gewrichten, ledematen én meridianen te laten stromen en circuleren. In haar boek geeft Mimi een aantal eenvoudige Qigong oefeningen die ons kunnen ondersteunen in ons hedendaagse levensstijl waarbij we veel meer zittend ons dag doorbrengen dan de mensen van een aantal eeuwen geleden. Het vanuit het buikgebied draaien van de torso en de armen mee laten zwiepen van links naar rechts, bijvoorbeeld of met de heupen een acht draaien en de armen met de handpalmen naar elkaar toegedraaid en op buikhoogte laten meebewegen van links naar rechts.

Westen vs Oosten

Mimi raakt in haar boek ook nog het grote verschil aan tussen hoe het Westen naar het lichaam kijkt en hoe het Oosten dat doet. In het Westen wordt sinds lange tijd de nadruk gelegd op een strak en perfect gevormd lichaam: een erfenis uit de Griekse oudheid. Om deze uiterlijke perfectie te bereiken werd het lichaam vaak over zijn grenzen geduwd om onmenselijke (lees: goddelijke) niveaus van uithoudingsvermogen, kracht en snelheid te bereiken. Doel van de Grieken was om de goden de loef af te steken. De Chinezen uit de oudheid waren een andere mening dan de Grieken toegedaan en hadden ook een ander doel voor ogen als het om de functie van en de omgang met het lichaam ging. Hun fysieke inspanningen waren vooral gericht op het behouden van een gezond lichaam en het behalen van een hoge leeftijd. Zij gebruikten hiervoor juist rustige, gelijkmatige oefeningen.
De Chinese traditie beschouwt het lichaam al als perfect en heel en is van mening dat bewegen, ademhalen en het strekken van het lichaam voor balans in het lichaam zorgt en voor eventuele herstel bij onevenwichtigheden (ziekte). Het Griekse model van fysieke grenzen verleggen tot voorbij het menselijke is lange tijd ook het ideaal van het Westen geweest en is dat tot op zekere hoogte nog steeds. Toch ziet de gezondheidszorg steeds meer en meer de voordelen in van de Oosterse benadering van het lichaam.

Leven volgens onze lichaamsklok

Leven volgens onze lichaamsklok, ook wel orgaanklok genoemd, ondersteunt de positieve effecten die het beoefenen van Daoyin of Qigong met zich meebrengen. De energieën van onze organen volgen namelijk een vast patroon, waarin ze elkaar in de loop van de dag in een bepaald ritme afwisselen. Zo is de energie van de Longen op zijn sterkst van drie tot vijf uur in de ochtend, die van het Hart van elf uur in de ochtend tot één uur in de middag en die van de Nieren van vijf tot zeven ’s avonds. Daar tussenin hebben de energieën van de negen overige organen (Lever, Galblaas, Dikke en Dunne Darm, Maag, Milt, Blaas, Hartbeschermer en Drievoudig Verwarmer) hun vaste plaats binnen deze orgaanklok. Wie dit patroon kent, weet o.a. dat:
• het verstandig is om van drie tot vijf uur ’s morgens in diepe rust te zijn, zodat de Longen optimaal ontgift kunnen worden en we al datgene wat we op mentaal vlak van de vorige dag hebben meegenomen kunnen loslaten.
• het wijs is om van elf uur ’s morgens tot één uur ’s middags, als de energie van het Hart op zijn hoogtepunt is, actief te zijn, het bloed goed te laten circuleren en daarna een stevige middagmaal te nuttigen om energie op te doen voor de rest van de dag.
• je er goed aan doet om van vijf tot zeven uur ’s middags, wanneer de energie van de Nieren piekt, eenvoudige lichamelijke oefeningen te doen en een lichte avondmaaltijd te genieten.
In haar boek geeft Mimi hier een uitgebreider uitleg over en gaat ze ook in op de tijden van de andere organen en hoe je daar met de planning van je dagelijkse activiteiten evenwichtig mee om kunt gaan. Ook legt ze uit hoe je in balans volgens de patronen van de seizoenen en verschillende levensfasen kunt leven. Het volgen van deze patronen en het daar waar het kan aanpassen van je ritme gedurende een dag, een seizoen en zelfs een levensfase houdt het lichaam gezond en in lijn met de heelheid die het ten alle tijden is.

Ademhalen voor een lang leven

Ook de manier waarop we ademhalen ondersteunt de gezondheid en het evenwicht van ons lichaam. Dat we moeten ademhalen om te blijven leven, is geen nieuws. Dat de MANIER waarop we gedurende ons leven ademhalen bepalend kan zijn voor HOE LANG we leven, is dat wellicht wel! Wie zich bewust is dat zijn ademhaling een voedende en herstellende werking op het lichaam heeft, weet ook dat hij daarvoor tot diep in de buik moet ademen. Voor velen van ons geldt dat we maar een deel van de capaciteit van onze ademhaling gebruiken en niet verder komen dan inademen tot in de borst. Bij het inademen voorzien we onze cellen (de bouwstenen van ons lichaam) van de benodigde zuurstof en qi, bij het uitademen geven we onze cellen de gelegenheid om afvalstoffen af te staan en af te laten voeren. In de pauze tussen in- en uitademen rusten onze cellen en maken zich op voor een nieuwe ademhalingscyclus. De behoefte van onze cellen aan herstel, groei en rust is de drijfveer achter het proces van onze ademhaling. Het bewustzijn van het belang van een diepe ademhaling en de oefeningen die Mimi hiervoor in haar boek geeft, wijzen je de weg naar en gezonder en langer leven, zoals bijvoorbeeld deze:
Zorg voortaan dat het eerste wat je doet bij het opstaan en het laatste wat je doet bij het naar bed gaan het visualiseren is van de voedende, ontgiftende en rustgevende werking van je ademhaling op je cellen. Laat je lichaam ademhalen terwijl je je bewust bent van het helende werk dat in elke cel gedaan wordt. Laat het inademen je cellen herstellen en voeden. Laat het uitademen je cellen ontgiften, zodat je cellen rusten in een vibrerende, stralende kalmte.

Voeding als medicijn

De Traditionele Chinese Geneeskunde beschouwt voeding als een bron van qi en wordt daarom ook gezien als medicijn voor het lichaam (en de geest). De Xiu Yang van voeding voor een gezond en harmonieus lichaam vraagt van ons dat we belang hechten aan:
1. de kwaliteit van voeding die we tot ons nemen;
2. de hoeveelheid die we eten;
3. op welk tijdstip we eten.
Het eten van een stevig ontbijt, een goede lunch en een lichte avondmaal, is één van de voorbeelden die Mimi in haar boek aanhaalt over de hoeveelheid aan voedsel die we tot ons zouden moeten nemen gedurende dag. Ook het nemen van tijd om je voedsel voor te bereiden en te koken, is zo’n aanwijzing, als ook het eten zonder afleiding van telefoon of TV. Mimi legt uit dat er binnen voeding vijf smaken zijn: zuur, zoet, bitter, zout en pittig en ook vijf energetische categorieën: heet, warm, neutraal, koel en koud. Wanneer je alle vijf smaken in één maaltijd kunt samenbrengen en weet hoe je de vijf energetische categorieën kunt toepassen, dan helpt dit mee aan een gezond en gebalanceerd lichaam. Ook kennis over wanneer je welke voeding in een bepaald seizoen tot je moet nemen, hoort bij de voedingsleer van de Traditionele Chinese Geneeskunde en is een wegwijzer om je lichaam verstandig en duurzaam te ondersteunen en te verzorgen. Over dit alles weidt Mimi uitgebreider uit in haar boek.

Inhoud 4e artikel: volgende keer ga ik dieper in op het hoofdstuk over een gebalanceerd mentaal en emotioneel leven. Hierin is o.a. aandacht voor meditatie, hoe met innerlijke rust te reageren op wat het leven je brengt, de heelheid en onmetelijkheid van het hart en het loskomen van je innerlijke criticus.