21 nov Qigong, de weg van het hart

Het verbinden van het lichaam met de geest, en de geest met het lichaam is wat mij zo enorm aantrekt in Qigong. Tijdens mijn jarenlange karate training was er uiteraard ook sprake van deze verbinding, maar in mijn beleving was de aandacht toch vooral op de fysieke prestatie gericht. In die specifieke levensfase (mijn 30-er jaren) had ik daar ook behoefte aan en was het goed. Pas later toen ik naast karate ook yoga ging doen, merkte ik dat yoga een nieuwe behoefte vervulde die paste bij de volgende fase in mijn leven (mijn 40-er jaren), namelijk het meer naar binnen gericht zijn met mijn aandacht. Ik kreeg aanwijzingen hoe dit te doen en mocht dat ook nog eens combineren met lichamelijke houdingen die afwisselend uitdagend en ontspannend waren.

In Qigong vind ik een mooie mix van karate en yoga. De raakvlakken met beide en de prachtige filosofieën achter Qigong maken het voor mij de ‘nieuwe weg’ om te bewandelen.

En die filosofieën achter Qigong, dat is waar ik het heel graag over wil hebben.

Ik mocht kortgeleden namelijk bij het Zhigong Instituut van Anne Hering de prachtige workshop ‘Het Chinese denken’ van Marjan Hoff bijwonen, waarin zij inging op de eeuwenoude geschiedenis van China. Hoe in de mythische tijd (meer dan 7000 jaar geleden) al de grondbeginselen werden gelegd voor de rijke Chinese cultuur (schrift en geneeskunde) en in de oudheid tijdens de regeringsperiode van de Gele Keizer (2696 -2599 v. Chr.) de leer van de 5 elementen (hout, vuur aarde, metaal en water) ontstond. In de periode die daarop volgde en die nu wordt gekenmerkt als de klassieke tijd (1000 – 221 v. Chr.) heerste grote chaos. De éénheid van het land was ver te zoeken en stammen voerden veelvuldig oorlog tegen elkaar. Tijdens deze periode boden twee mannen in het bijzonder houvast met hun enorme wijsheid en kennis. De filosofie van de één is wat wij nu kennen als het Daoïsme en die van de ander het Confusianisme. Ik heb het dan respectievelijk over Laozi en Confusius.

Daar waar Confusius de nadruk legde op structuur d.m.v. rituelen en ceremonieën en een harmonieuze samenleving waarin iedereen begreep wat zijn of haar rol was in het grote geheel (het belang van de groep woog zwaarder dan dat van het individu), was de focus van Laozi meer gericht op het innerlijke werk van het individu. De verbinding van de mens met de natuur was voor hem uitermate belangrijk. Door naar de natuur te kijken, kon je als mens begrijpen hoe je het leven met jezelf en de medemens in harmonie moest leven. Helaas voor Laozi – die een belangrijke raadgever was! – werd zijn denkwijze in die tijd niet omarmd. Gedesillusioneerd wilde hij het land verlaten om te sterven. Maar vlak voordat hij de grens overtrok werd hij door grenswachters tegengehouden die hem smeekten niet eerder deze wereld te verlaten dan dat hij zijn wijsheden op schrift zette. Uit dit geschrift, de Tao te Jing (Daodejing), is in de loop van de tijd ‘het Daoïsme’ ontstaan.

Beide filosofieën, die van het Confusianisme en het Daoïsme, zijn terug te vinden in de gongs (oefeningen) van Zhineng Qigong. De structuur en vaste patronen van de gongs zijn te danken aan het Confusianisme. Het Daoïsme is terug te vinden in de verbinding van de geest en het lichaam met de energie van de natuur en het universum, maar ook in het loslaten van weerstand tijdens de gongs. Dao manifesteert zich namelijk wanneer een leven wordt geleid waarin men met de natuurlijke stroom meegaat en leeft vanuit het hart (‘de’ uit Daodejing =de weg van het hart). Men is als water, past zich aan de omgeving aan en is in harmonie met alles (wuwei). Alleen wanneer je op deze wijze kunt leven, behoud en ontwikkel je je gezondheid.

Naast herkenbare elementen van het Confusianisme en Daoïsme, vind je ook nog sporen van het Boeddhisme terug in Zhingeng Qigong. Centraal in het Boeddhisme staat de leegheid van de geest en loslaten van verlangens. In de gongs zie je dit vooral terug in het loslaten van verstorende gedachten, het volhouden van herhaalde bewegingen en het sturen van de zintuigelijke waarnemingen.

Van het Boeddhisme zou ik vervolgens door kunnen gaan naar de invloeden van het Yin en Yang principe op Zhineng Qigong. Over de Yin van het opnemen en de Yang van het loslaten. Maar die kennis deel ik graag in een volgende blog!

– Yvonne Alefs –