26 sep Ademhaling & Gezondheid

Wanneer ik hier vertel dat onze ademhaling onlosmakelijk verbonden is aan onze longen, zal niemand denk ik vreemd opkijken. We ervaren allemaal dat wanneer we inademen onze longen uitzetten en als we uitademen de longen weer hun oorspronkelijke volume innemen. Als ik echter vertel dat onze ademhaling ook verbonden is aan ons buikgebied en dat wanneer je inademt je buik mag uitzetten en als je uitademt deze weer naar de ruggenwervels terug mag zakken, dan gebeurt het nog weleens dat iemand me verbaasd aankijkt. Zo vanzelfsprekend als de beweging van onze longen is bij onze ademhaling, zo niet vanzelfsprekend is de beweging daarbij van het gebied achter onze navel. En dat terwijl het juist zo heel belangrijk is om zuurstof en zuivere qi zo diep mogelijk het lichaam in te brengen, zodat het zich vanuit daar naar alle organen kan verspreiden en alle uiteinden van het lichaam kan bereiken. Wanneer dit niet gebeurt en er oppervlakkig wordt geademd, dan treedt vermoeidheid en verzwakking op en heeft dat weerslag op de mate van gezondheid die ervaren wordt.

Meridianen vullen en qi laten stromen

Niet alleen longen en buik bewegen mee op het ritme van onze ademhaling, maar meridianen –  energiebanen vlak onder het huidoppervlak – net zo goed. Bij het inademen vullen de meridianen zich met zuivere qi en ervaren we dat als een strekking in het lichaam, bij het uitademen ontspannen de meridianen en mag de qi stromen. Een hele mooie oefening waarbij je deze spanning en ontspanning van de meridianen kunt ervaren is de serie die bekend staat als de ‘Strekkingen van Masunaga’. Dit zijn zes strekkingen die in de volgorde van de Chinese Klok (Longen/Dikke darm => Maag/Milt => Hart/ Dunne Darm => Blaas/Nieren => Hartbeschermer/Drievoudige Verwarmer => Galblaas/Lever) worden uitgevoerd en waarbij de ademhaling heel bewust wordt gebruikt om de meridianen te openen en te vullen en daarna de qi te laten stromen. In de video die volgt geef ik een korte demonstratie van deze serie. Bij het uitvoeren van ieder onderdeel mag je wat meer tijd nemen als in de video en iedere strekking een aantal ademhalingen vasthouden. Bij het inademen zoek je de strekking in het lichaam op, bij het uitademen ontspan je en laat je de qi stromen.

Strekkingen per meridianenpaar

Een hele goede en uitgebreide omschrijving van deze ‘Strekkingen van Masunaga’ vind je in het boek ‘De essentie van de Makkō-hō en de strekkingen van Masunaga’. De opsomming hieronder van de strekkingen die je per oefening mag voelen, heb ik uit dit boek van Lilian Kluivers overgenomen:
Longen/Dikke darm: armen en achterkant benen.
Maag/Milt/Alvleesklier: voorkant benen, buik en borst.
Hart/Dunne Darm: schouderbladen, armen en binnenkant van benen.
Blaas/Nieren: achterkant benen, heiligbeen en ruggengraat (en mogelijk ook in de armen).
Hartbeschermer/DvV: binnen- en buitenkant armen en benen, opening tussen schouderbladen.
Galblaas/Lever: binnen- en buitenkant benen, binnenkant omhoog gestrekte arm en zijkant romp.

Ook onderstaande tekst over spanningslijnen komt uit bovengenoemd boek:
De spanningslijnen langs de meridianen voelen hetzelfde als een trekkend gevoel in je spieren. Steeds wanneer je deze spanningslijnen voelt, is er een nieuwe stroom van energie door de betreffende meridianen. Ook is er actieve circulatie van bloed door de betrokken spieren.

Het is vooral die nieuwe stroom van energie en actieve circulatie van bloed die van belang is om ons gezond en fit te voelen en die vrij makkelijk te bereiken is door een diepe ademhaling naar de buik toe in combinatie met de strekkingen en bewegingen van Qigong of Daoyin.

Verband tussen Daoyin en Qigong

Alhoewel de ‘Strekkingen van Masunaga’ door sommigen niet wordt beschouwd als zijnde ‘Qigong’ is het zeker onderdeel van de bewegingsleer die ten grondslag heeft gelegen aan Qigong, nl. Daoyin (of de Japanse vorm Do-In). Voor wie meer wil weten over de oorsprong van Qigong, volgt hieronder nog een korte uiteenzetting hierover:

De directe voorloper van Qigong is de Chinese gymnastiek, Daoyin genoemd. Letterlijk betekent Daoyin “geleiden en strekken”, waarbij ‘geleiden’ verwijst naar het via de geest (aandacht) leiden van qi in het lichaam en ‘strekken’ naar het fysiek strekken van armen, benen en romp. Dat lichaam en geest bij elkaar hoorden, was iets wat de Chinezen als vanzelfsprekend aannamen en in hun oefeningen evenveel aandacht gaven.

In de 2^e eeuw voor Christus werd in de Chinese medische literatuur al opgetekend hoe men met Daoyin genezing kon bevorderen en de gezondheid op peil kon houden. Dat Daoyin in China voor medische doeleinden werd ingezet, is niet zo verwonderlijk. Doktoren werden in China namelijk al vanaf de 3^e eeuw voor Christus primair verantwoordelijk gehouden voor het op peil houden van de gezondheid van de patiënten, en niet zoals hier in het westen voor de genezing. Gymnastiek en ademhalingsoefeningen maakten van oudsher onderdeel uit van de traditionele Chinese geneeskunde en waren bedoeld als preventieve maatregelen tegen ziekten. Wanneer een dokter zijn werk niet naar behoren had gedaan en zijn patiënt werd toch ziek, dan werden de oefeningen ook ingezet om genezing te ondersteunen. Wie Daoyin integreerde in zijn dagelijks leven kon niet alleen rekenen op het behalen van een leeftijd volgens de natuurlijke verwachtingen, maar zelfs op een langer en krachtiger leven dan wat als normaal werd beschouwd.

Vanaf de tweede helft van de vorige eeuw werd de naam Daoyin – in ieder geval door de Chinese regering – vervangen door Qigong. De Chinese Communistische partij zag wél de enorme waarde in van Daoyin voor het lichamelijke en geestelijke welzijn van de bevolking, maar wilde af van de aspecten die te maken hadden met spirituele verlichting, bovenaardse krachten en het verkrijgen van eeuwig leven.

Wanneer je kijkt naar de elementen waaruit Daoyin (Do-In) oefeningen zijn opgebouwd en het doel dat ze hebben, dan zie je grote gelijkenissen met Qigong:

Elementen waaruit Daoyin oefeningen zijn opgebouwd:

• Rekken en strekken van ledematen en romp;
• Ademhalingsoefeningen;
• Zelfmassages;
• Via gedachte geleide qi circulatie in het lichaam.

Doel van Daoyin oefeningen:

• Fysieke innerlijke kanalen (meridianen) openen;
• Energie vrij door het lichaam laten stromen;
• Ondersteuning bij een genezingsproces;
• Groter gevoel van welbevinden en een geest die meer open staat.
• Spirituele verlichting, bovenaardse krachten en eeuwig leven.

Wanneer we het over Qigong hebben, dan is er nog steeds sprake van het rekken en strekken van ledematen en romp zoals bij Daoyin, alleen worden hier wat rondere, zachtere en vloeiendere bewegingen gemaakt. Qigong wordt ook voornamelijk staand uitgevoerd, in tegenstelling tot Daoyin dat ook veel zittende en liggende oefeningen kent. Qigong maakt ook nog steeds gebruik van ademhalingsoefeningen en zelfmassages (tappen en kloppen langs de meridianen) én geleidt qi ook via de aandacht door het lichaam.
De doelen van Qigong zijn eveneens nagenoeg gelijk aan die van Daoyin, met uitzondering dus van spirituele verlichting, bovenaardse krachten en eeuwig leven. Dat gezegd hebbende, heeft – naar mijn gevoel – het bereiken van spirituele verlichting toch in de loop der tijd langzaam weer zijn weg terug gevonden naar Qigong.